μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, γραμμές ή δίκτυα

Κοινή ονομασία για τα έργα με τα οποία επιτυγχάνεται η μ. της ενέργειας από τον τόπο παραγωγής στον τόπο κατανάλωσης. Διακρίνονται σε εναέριες γραμμές, εκείνες δηλαδή που κατασκευάζονται υπεράνω του εδάφους και υποβαστάζονται από κατάλληλα υποστηρίγματα, και σε υπόγειες γραμμές, που αποτελούνται από ηλεκτρικά καλώδια με ισχυρή μόνωση. Μια γραμμή (εναέρια ή υπόγεια) χαρακτηρίζεται χαμηλής τάσης, εάν είναι έως 400 βολτ, μέσης τάσης πάνω από 400 έως 30.000 βολτ, υψηλής τάσης από 30.000 έως 300.000 βολτ και τέλος υπερυψηλής τάσης, εάν υπερβαίνει τα 300.000 βολτ. Η εναέρια ηλεκτρική γραμμή αποτελείται ουσιαστικά από τους αγωγούς, οι οποίοι είναι ή ομοιογενείς, από χαλκό ή αλουμίνιο, ή ανομοιογενείς, από αλουμίνιο και χάλυβα. Τους αγωγούς αναρτούν σειρές μονωτήρων από γυαλί ή από πορσελάνη, που υποβαστάζονται από στύλους οπλισμένου σκυροδέματος φυγοκεντρικής χύτευσης, από μεταλλικά δικτυώματα ή ξύλινους. Η ελάχιστη απόσταση της γραμμής από το έδαφος (στο σημείο του βέλους) δεν πρέπει να είναι κατώτερη των 6 μ., απόσταση που σε κανονικές συνθήκες μετριέται κατά το στάδιο κατασκευής, υπολογίζεται όμως η εποχική επιμήκυνση των αγωγών από την αύξηση της θερμοκρασίας, από απώλειες ηλεκτρικής ενέργειας ή από την υπερφόρτιση που προκαλούν οι σχηματιζόμενοι πάγοι. Η απόσταση μεταξύ των στηριγμάτων, των στύλων ή δικτυωμάτων εξαρτάται από τη διαμόρφωση του εδάφους διάβασης της γραμμής και πλησιάζει τα 500 μ. Η αμοιβαία απόσταση των αγωγών εξαρτάται από τη μεταξύ τους διαφορά δυναμικού και από τη δυνατότητα επαφής σε περίπτωση αιώρησης εξαιτίας του ανέμου. Η διάμετρος των αγωγών πρέπει να είναι αρκετή, ώστε να αποφεύγεται το φαινόμενο στεφάνης (κορώνα), το οποίο προκαλεί ανωμαλίες στη λήψη και απώλειες ισχύος. Στην κορυφή κάθε σειράς μονωτήρων τοποθετούνται αντισπινθηριστικές συσκευές, με σκοπό την εξουδετέρωση του κινδύνου από κεραυνούς. Στην είσοδο των πόλεων οι εναέριες γραμμές μετατρέπονται συνήθως σε υπόγειες για οικονομία χώρου, αισθητικούς λόγους και λόγους δημόσιας υγείας. Η απόσταση μεταξύ των υπόγειων αγωγών είναι πολύ μικρή, χάρη στη χρήση μονωτικών, όπως χαρτιού εμποτισμένου με μείγματα ορυκτών ελαίων, πλαστικών υλών (PVC), ελαίου, αερίου υπό πίεση κλπ. Κατά τη μελέτη μιας ηλεκτρικής γραμμής υπολογίζονται οικονομικοί και τεχνικοί παράγοντες, από τους οποίους σημαντικότεροι είναι η απώλεια ισχύος (φαινόμενο Τζάουλ, φαινόμενο στεφάνης) και η πτώση της τάσης. Οι τιμές τους δεν πρέπει να υπερβαίνουν, αντίστοιχα, το 10% της μεταφερόμενης ενέργειας και το 4% στον φωτισμό ή 5% στη βιομηχανία επί των ονομαστικών τιμών. Αποκλίσεις από τις παραπάνω τιμές συνεπάγονται υπερβολική οικονομική απώλεια και ελαττωματική λειτουργία των τροφοδοτούμενων εγκαταστάσεων. Απαιτείται, επομένως, ακριβής υπολογισμός των στοιχείων που χαρακτηρίζουν μία γραμμή, των διάφορων δηλαδή σταθερών (αντίσταση, επαγωγή, αγωγιμότητα, χωρητικότητα ανά μονάδα μήκους). Εναέρια γραμμή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης. Οι αγωγοί κρέμονται σε σειρές μονωτήρων, που υποβαστάζονται από μεταλλικό πλέγμα.